Rozłożona wśród lessowych wzgórz wieś Mychów, określona przez Kazimierza Stronczyńskiego „jednym z najrozkoszniejszych miejsc kraju naszego”, w swej długiej historii miała dwa kościoły. Pierwszy z nich powstał zapewne w XIII w. Najstarszy znany nam zapis o nim znajdujemy w pomnikowym dziele ks. Jana Długosza „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis”, czyli Księdze dobrodziejstw… lub też Księdze beneficjów diecezji krakowskiej. Jest on niestety bardzo lakoniczny. Ks. Długosz wspomniał jedynie o istnieniu w Mychowie kościoła parafialnego. Nie podał ani jego wezwania, ani rodzaju materiału z którego został postawiony. Dowiadujemy się za to, że kościół miał własne pola i łąki. Otrzymywał dziesięcinę snopową i konopną z łanów kmiecych, z ogrodów i z posiadłości rycerskiej.
Więcej szczegółów o świątyni dostarczają późniejsze wizytacje. Pozwalają także określić jej datację. Anna Adamczyk autorka katalogu „Kościoły drewniane w województwie kieleckim” wyd. w 1998 r., powołując się na wizytację z 1597 r. podaje, że ufundował ją w 1230 r. bp krakowski Wisław z Kościelca. Erekcja parafii nastąpiła prawie 100 lat później, w 1325 r.
Wizytacje z 1610 r. i 1727 r. informują, że mychowski kościół parafialny p.w. św. Jana Ewangelisty i św. Katarzyny był obiektem drewnianym i posiadał zakrystię z boku prezbiterium. Wizytacje z 1738 r. i 1747 r. podają, że kościół drewniany pw. św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy konsekrowany w 1230 r., był zbudowany z drewna na planie kwadratu. Wznosił się na fundamentach z kamienia. Nakryty był dachem z gontów. Posiadał zakrystię. Każda ze ścian miała po jednym oknie. Wewnątrz obiektu była kamienna posadzka. Od strony północnej kościół posiadał kaplicę czci św. Antoniego. Po stronie zachodniej był chór. W świątyni znajdowała się także ambona i chrzcielnica. Nie było natomiast stałego konfesjonału. Kościół miał trzy ołtarze: główny (pierwotny) i dwa boczne (pochodzące z późniejszego okresu). Ołtarz główny posiadał mensę kamienną niekonsekrowaną i starodawny drewniany wystrój. Znajdował się w nim wizerunek św. Katarzyny, głównej patronki kościoła i parafii. Jeden z ołtarzy bocznych był umieszczony w kaplicy św. Antoniego, drugi „pod amboną”. Ten, posiadał wizerunek Najświętszej Maryi Panny. Ołtarze boczne miały drewniane mensy. Przy wejściu do kościoła stała dzwonnica, zbudowana z drągów stojących na podmurówce z cegły.
Na początku XVIII w. kościół był bardzo zniszczony. Konstrukcja zbutwiała, a ściany groziły zawaleniem. W 1745 r. częściowo odnowiono świątynię, ale prace te miały jedynie charakter zachowawczy. Obiekt był w złym stanie i wymagał całościowej renowacji. W tej sytuacji ks. proboszcz Smagłowski podjął decyzję o budowie nowego kościoła – murowanego. Stanął on w 1772 r. Znaczny udział w dziele jego budowy miała Zofia Bidzińska, dziedziczka Mychowa, która uważana jest za fundatorkę świątyni. Na miejsce budowy nowego kościoła wybrano, miejsce u podnóża góry, na której stał dotychczasowy. 24 sierpnia 1788 r. został on konsekrowany pod wezwaniem św. Barbary Panny Męczenniczki przez ks. bpa Wojciecha Boxa Radoszewskiego, sufragana diecezji krakowskiej. Przy okazji tej uroczystości biskup poświęcił wielki ołtarz i umieścił w nim relikwie świętych męczenników: Marka i Marcelina. Tego dnia także udzielił 2130 osobom sakramentu bierzmowania. Wydarzenie to upamiętnia kamienna tablica wmurowana w kościele, nad wejściem do zakrystii, opatrzona inskrypcją w języku łacińskim.
100 lat później, w 1888 r., w dowód wdzięczności Bogu za świątynię, parafianie mychowscy z inicjatywy ks. proboszcza Eustachego Nowakowskiego postawili w miejscu gdzie wznosił się pierwszy kościół mychowski, na tzw. Wzgórzu Kościelnym, kamienny krzyż. Stoi on do dziś i „spogląda z góry” na znajdujący się poniżej kościół św. Barbary.
Ciąg dalszy jutro.
