Truje od dawna
Smog był od dawna… Na szerszą skalę węgla zaczęto używać w Anglii. Informacje o zatruciu powietrza i próbach wprowadzenia zakazu używania węgla sięgają XIII wieku! Węgiel upowszechnił się w Europie w końcówce XIX wieku. Czyli smog towarzyszy nam już od jakiś 150-200 lat. Najgorzej było w 1952 r. w Londynie. Gęste mgły i ochłodzenie powietrza sprawiło, że ludzie zaczęli intensywniej palić w piecach. W ciągu pięciu dni smog zabił ponad cztery tysiące ludzi! Wdychanie kończy się zaburzeniami układu oddechowego i niedotlenieniem.
Smog to dodatek do naszych czasów
Warto sobie uświadomić, że do niedawna w Polsce ludzie palili głównie nie najgorszej jakości węglem, albo drewnem. Do lat 90. do pieca nie wrzucano plastików, bo występowały one w znikomych ilościach. Napoje kupowało się w szklanych butelkach, a foliowe reklamówki wykorzystywano wielokrotnie. Więcej przedmiotów naprawialiśmy, nie wyrzucaliśmy. Dziś śmieci lądują w naszych piecach. Zakaz spalania obowiązuje w Polsce od 20 lat. W większości gmin pozostaje jednak martwym przepisem. Nowe badania przeprowadzone przez Polski Alarm Smogowy pokazują, że w 80 proc. gmin nie ma sprawnie działającego mechanizmu kontroli. A średnia liczba mandatów w gminach wiejskich to 0,5 mandatu rocznie.
Polski Alarm Smogowy
Jak czytamy na stronie Polskiego Alarmu Smogowego, „najlepiej” jest w gminach miejskich, gdzie działają Straże Miejskie. Tam prowadzone są kontrole. Polski Alarm Smogowy wyliczył też przyczyny złej sytuacji. To m.in.: niewystarczająca liczba funkcjonariuszy Straży Miejskiej, prowadzenie kontroli w sposób chaotyczny, brak sprzętu do badania, brak funduszy na opłaty za badanie składu próbek popiołu z pieca i niechęć do wystawiania mandatów lub zbyt niska wysokość nałożonej kary. Polski Alarm Smogowy wystosował apel do premiera, Mateusza Morawieckiego o włączenie tematu kontroli do Programu Czyste Powietrze. Kwestie związane z informowaniem mieszkańców o zanieczyszczeniu powietrza są w Polsce uregulowane odgórnie, ale władze samorządowe mogą wprowadzać własne rozwiązania – odpowiadające lokalnemu problemu, jak w województwie małopolskim.
Na szczeblu ogólnopolskim wyróżnione zostały dwa poziomy zanieczyszczenia –informowania oraz alarmowy. Ustawowy poziom informowania oznacza stężenie pyłu zawieszonego PM10 w przedziale 200-300 μg/m3 w okresie 24-godzinnym. Poziom alarmowy obowiązuje natomiast, gdy stężenie to przekracza 300 μg/m3 w okresie 24-godzinnym.
Jak jest w Ostrowcu?
Na początku roku starostwo powiatowe informowało o walce ze smogiem. Planowano postawić dziesięć czujników sprawdzających jakość powietrza, póki co jeden próbny stanął na dachu starostwa. W naszym mieście zaobserwowano przekroczenie dozwolonych norm.
- W okresie grzewczym palimy w piecach dużo, palimy nieraz byle czym. Szczególnie to widać na osiedlach domków jednorodzinnych, gdzie co roku dostajemy zgłoszenia. W zeszłym roku w sezonie grzewczym dostaliśmy ponad 200 zgłoszeń, z których około 30 to były potwierdzone przypadki palenia niedozwolonymi środkami – mówi Andrzej Kaniewski, komendant Straży Miejskiej w Ostrowcu. - W dalszym ciągu wolno palić węglem, miałem, co powoduje gęsty dym. Pył PM10 można dojrzeć gołym okiem. W zeszłym roku paru mieszkańców dostało mandat, był też jeden wniosek skierowany do sądu. Zwróćmy też uwagę, że lokalne kotłownie zostały zlikwidowane, więc powoli wszystko idzie w dobrym kierunku.
Straż Miejska prowadzi działalność edukacyjną, jednak najgorzej jest z osobami starszymi, ci najczęściej dostają pouczenie.
Gmina też walczy ze smogiem. W tym roku władze miasta otrzymały 17 milionów złotych ze środków unijnych na zakup nowych ekologicznych autobusów i budowę nowej zajezdni MPK. Funkcjonuje też program dopłat na wymianę urządzeń grzewczych, na te ekologiczne. Od stycznia 2018 r. obowiązuje uchwała w sprawie udzielenia dotacji celowej na dofinansowanie kosztów inwestycji z zakresu ochrony środowiska. Możemy też ubiegać się o dotację na wykonanie paneli fotowoltaicznych do produkcji energii elektrycznej. Mieszkańcy coraz chętniej decydują się też na ciepło z MEC. Od 2005 roku do sieci został podłączonych ok. 1600 budynków, z czego znakomitą większość stanowią domki jednorodzinne.
– Co roku podłączanych jest około 60-70 domów. Chętni zgłaszają się cały czas – mówi Renata Mikołajczak, dyrektor do spraw technicznych MEC. – Decyzję, które budynki będą podłączane w danym roku podejmuje MEC. Te najbliżej sieci, ze względu na infrastrukturę mają pierwszeństwo, poza tym musi być na danej ulicy większość mieszkańców chętna do podłączenia. Im większa odległość między ogrzewanymi budynkami, tym więcej tracimy ciepła na przesyle i taka inwestycja jest ekonomicznie nieuzasadniona.
Na stronie ostrowieckiego MEC-u dostępny jest formularz zgłoszeniowy. Warto dodać, że klient pokrywa jedynie 25% kosztów budowy przyłącza.
W naszym mieście w zimę da się zauważyć gołym okiem tumany dymu, szczególnie na obrzeżach miasta, nie potrzeba specjalnych czujników, raportów... Takie jednak będą. W Ostrowcu, w 2020 roku zaplanowano badania jakości powietrza w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska przy użyciu stacji mobilnej. Wystarczy, że do tego czasu pomyślimy, zanim wrzucimy do pieca…
