Jak co roku obchody rocznicy pogromu kieleckiego odbyły się z należytą powagą i przemyśleniami. Choć to tragiczne wydarzenie na lata spowodowało pewien rozłam w relacjach polsko-żydowskich, dzisiaj jest symbolem pojednania. O godzinie 14 na cmentarzu żydowskim tradycyjnie miała miejsce międzynarodowa modlitwa w intencji ofiar nienawiści i uprzedzeń z 4 lipca 1946 roku, a także o pokój na świecie. Zapalono znicze, a także zwyczajem żydowskim złożono kamienie pamięci.
O godzinie 16 uroczystości przeniosły w okolicę miejsca, w którym 78 lat temu doszło do pogromu. Przy Plantach 7 odczytano inskrypcje, czyli przebieg zbrodni w języku angielskim, hebrajskim i polskim, a następnie nazwiska osób pomordowanych. Później zapalono znicze, złożono wieńce i kwiaty. Poprzedzały je przemówienia, w których mówiono o sile nienawiści.
Później uczestnicy wzięli udział w marszu pamięci, który prowadził od kamienicy na Plantach do pomnika menory przy Urzędzie Wojewódzkim. Uczczono także ofiary Holocaustu. Kolejnym celem uczestników wydarzenia była dawna synagoga przy ul. Warszawskiej, gdzie zapalono znicze dla uczczenia Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej.
Przyczyny zdarzeń z 4 lipca 1946 roku do dzisiaj są nie do końca znane. Instytut Pamięci Narodowej za najbardziej prawdopodobny przyjął scenariusz spontanicznego aktu agresji, wywołanego przez antysemickie doniesienia o rzekomym porwaniu do celów rytualnych, chrześcijańskiego chłopca, Henryka Błaszczyka. Pogląd ten jest jednak podważany przez dużą część badaczy zajmujących się tym tematem. Podejrzane wydają się reakcje służb porządkowych, które nie zrobiły nic, aby temu tragicznemu wydarzeniu zapobiec.
- Ja osobiście uznaję, że zachowanie to można uznać za przyzwolenie i i prowokowanie ludzi. (...) Są takie publikacje, w których winą, za ten krwawy dramat, obarcza się przede wszystkim milicjantów. Szczególnie tak zwaną kadrę z przeszłością, czyli z okresu okupacji niemieckiej lub sprzed 1939 roku. Ale jednocześnie nie docenia się roli odegranej przez wojsko i aparat bezpieczeństwa. No i wykorzystuje się teorię przemocy zbiorowej, mobilizacji zasobów, paniki moralnej - mówił dr Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki z Delegatury IPN w Kielcach.
W jego opinii rozlewowi krwi dało się zapobiec. Winę za pogrom ponoszą oficerowie aparatu bezpieczeństwa, także sowieccy, którzy nie reagowali na szalejącą spiralę zbrodni.
- Ja natomiast w swoich badaniach wprowadziłem teorię zarządzania czy też sterowania bezrefleksyjnego, która moim zdaniem wyjaśnia wiele rzeczy, które miały miejsce szczególnie w centrum Kielc. Tłumaczy to wytworzenie tak zwanej strefy próżni władzy i chaosu kontrolowanego. Czyli możliwości zapobieżenia rozwoju zajść i pogromu. Dopuszczono do tak krwawego dramatu - kontynuował doktor Śmietanka-Kruszelnicki.
Istotną poszlaką mówiącą o tym, że zbrodnia mogła zostać zainicjowana przez służby są reakcje władz komunistycznych, które wykorzystały całą sytuację, aby zdyskredytować podziemie poakowskie, Kościół Katolicki, a także przeciwników politycznych z Polskiego Stronnictwa Ludowego ze Stanisławem Mikołajczykiem na czele oraz władze RP na uchodźstwie.
W opinii publicznej na wiele lat pozostał obraz Kielc jako miasta antysemityzmu oraz zaścianka. To miało wpływać na stagnację i pomijanie tego ośrodka miejskiego przy wielkich inwestycjach. Trudno jednakże potwierdzić ten pogląd.
