Z danych statystycznych wynika, że ból kręgosłupa jest drugim co do częstotliwości występowania bólem. Ok. 30-40 proc. pacjentów zgłaszających się do ortopedy uskarża się na problemy z krzyżem. Natomiast według sondażu TNS Pentor ponad połowa ankietowanych Polaków cierpi z powodu bólu kręgosłupa, a co szósty badany stwierdził, że dolegliwości te odczuwa bardzo często.
Bolesne przyczyny
Kręgosłup podtrzymuje ciało człowieka w pozycji wyprostowanej, a także odpowiada za jego sprawność i elastyczność. Zbudowany jest z 32-34 kręgów (kręgi szyjne, piersiowe, lędźwiowe, krzyżowe) tworzących kość krzyżową i 3-5 kręgów guzicznych, które składają się na kość ogonową.
– Kręgosłup jest skomplikowaną strukturą biomechaniczną złożoną z trzonów kręgowych, połączonych krążkami oraz stawami międzykręgowymi, więzadeł rozpiętych między nimi oraz mięśni głębokich, wpływających na jego stabilność, a także powierzchownych umożliwiających wykonywanie ruchów – mówi Marcin Grześkowiak. – Podstawowym elementem profilaktyki i leczenia bólów pleców jest dbanie o jak najlepszą kondycję wszystkich tych elementów, a w szczególności mięśni głębokich – dodaje.
Lekarze oceniają, że nawet 90 proc. ludzi przynajmniej raz w życiu uskarża się na problemy z kręgosłupem. Do najpowszechniejszych przyczyn bólów pleców zalicza się nieprawidłową postawę ciała, brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia oraz nadmierny wysiłek fizyczny. Dodatkowo osłabione mięśnie grzbietu są podatne na wzmożone napięcie i nieodpowiednie obciążenia, np. podczas pracy przy komputerze. Na dolegliwości bólowe szczególnie podatne są dzieci w okresie intensywnego wzrostu, osoby otyłe, spędzające dużo czasu w pozycji siedzącej lub stojącej, a także będące pod wpływem długotrwałego stresu oraz kobiety ciężarne.
– Niespecyficzny ból kręgosłupa jest konsekwencją kumulacji wielu nieprawidłowych bodźców w ciągu życia. Najczęściej jest wyzwalany przez pojedynczy bodziec, np. stres, nagły skłon lub obrót, w momencie, gdy możliwości adaptacyjne kręgosłupa zostają przekroczone – dodaje Marcin Grześkowiak.
Ból może być również wynikiem wad wrodzonych, urazów i stanów zapalnych. Przewlekłe problemy bólowe pleców spowodowane mogą być chorobami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, dyskopatią, chorobami narządów wewnętrznych, osteoporozą czy nowotworami.
Kręgosłup bez bólu
By zadbać o kondycję swojego kręgosłupa należy regularnie ćwiczyć, pamiętać o odpowiedniej wadze ciała i prawidłowej postawie. Jeśli przez długi czas przebywamy w pozycji siedzącej powinniśmy regularnie robić kilkuminutowe przerwy tak, by pozbyć się ucisku, który powstaje przy takim ułożeniu ciała. Ważne jest również dbanie o odpowiednią pozycję podczas snu.
Kiedy dopada nas ból pleców często sięgamy po maści i tabletki przeciwbólowe, trzeba jednak uświadomić sobie, że środki farmakologiczne przynoszą tylko doraźne efekty. Jak w takim razie poradzić sobie z uciążliwych bólem? Jednym ze sposobów jest ostrzykiwanie stawów i korzeni nerwowych. – Zabieg przeprowadza się pod kontrolą aparatu RTG z możliwością podglądu na żywo, w ten sposób lokalizuje się potencjalne miejsce powstawania bólu, wprowadza się w nie igłę i podaje mieszaninę środka znieczulającego oraz leku o działaniu przeciwzapalnym i przeciwobrzękowym. Podanie leku przeciwzapalnego na długi czas zmniejsza dolegliwości bólowe – mówi Marcin Grześkowiak. Pacjenci mają do dyspozycji również bardziej zaawansowane techniki z zakresu chirurgii małoinwazyjnej, takie jak ablacja prądem wysokiej częstotliwości (RFA) oraz krioablacja. Na problemy z kręgosłupem dobrym sposobem jest także wertebroplastyka, która polega na wprowadzeniu pod kontrolą RTG specjalnego cementu kostnego do złamanego trzonu, miejsca zmienionego chorobowo. – Wstrzyknięcie cementu powoduje usztywnienie i wzmocnienie struktury kręgu. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Wymaga on minimalnej interwencji chirurgicznej, łagodzi, a czasem całkowicie usuwa ból – dodaje Marcin Grześkowiak, fizjoterapeuta z Kliniki Promienistej. Dobrym rozwiązaniem dla osób borykających się z bólami pleców jest także korzystanie z pomocy wykwalifikowanego fizjoterapeuty. Po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu i badania specjalista dobierze terapię odpowiednią do stanu zdrowia pacjenta. Właściwy program ćwiczeń oraz masaży wykonywany w gabinecie terapii manualnej i rehabilitacji skutecznie leczy zespoły bólowe w obrębie kręgosłupa.
