W 1514 r. miasto Opatów zmieniło właściciela. Został nim Krzysztof Szydłowiecki, jedna z czołowych postaci swoich czasów, aktywna zarówno w polityce krajowej jak i zagranicznej.
Urodził się on w Szydłowcu, jako syn Stanisława z Szydłowca i jego drugiej żony, Zofii z Łabędziów. Ojciec wysłał go za młodu na Wawel. Krzysztof znalazł się w najbliższym otoczeniu przyszłego króla Zygmunta. Dzięki temu zdobył jego przyjaźń i zaufanie. Nie dziwi więc, że gdy Zygmunt wstąpił na tron, Krzysztof szybko awansował. W latach 1507-1510 był podskarbim nadwornym koronnym. W 1509 r. został kasztelanem sandomierskim, w 1511 r. podkanclerzym wielkim koronnym, w 1515 r. wojewodą krakowskim i starostą generalnym krakowskim. Ukoronowaniem błyskotliwej kariery Szydłowieckiego było objęcie przez niego w 1527 r. kasztelanii krakowskiej – najwyższego urzędu świeckiego w Koronie. Prócz tego był starostą sieradzkim, gostyńskim, sochaczewskim, nowokorczyńskim i łukowskim, hrabią na Szydłowcu.
Szydłowiecki należał nie tylko do osób utytułowanych, ale i bogatych. Król prócz licznych stanowisk, nadał mu także w dzierżawę królewszczyzny. Osiągane z nich dochody pozwoliły mu nabywać kolejne majątki. Jednym z nich były dobra opatowskie z miastem Opatów. Zakupił je za 10000 florenów od biskupa lubuskiego Teodoryka, po uzyskaniu zgody króla i papieża oraz akceptacji kapituły lubuskiej.
Dobra były obszerne i żyzne, ale bardzo zniszczone po napadach tatarskich. Samo miasto przedstawiało widok opłakany. Po najeździe z 1502 r. zostało ogołocone z całego dobytku i doszczętnie spalone. Większość jego mieszkańców Tatarzy zamordowali albo wzięli w jasyr.
Biskupi lubuscy nie zamierzali odbudowywać miasta, z którego przez długi czas czerpali dochodu. Przez kilka lat niewiele się tu działo. Ocaleni mieszczanie odbudowali jedynie spalone domy.
Zmiana właściciela w 1514 r. okazała się zbawienna dla Opatowa. Za sprawą Szydłowieckiego miasto podniosło się z ruiny i wkroczyło w okres świetności. Nowy właściciel nie tylko odbudował miasto, ale także powiększył jego obszar. Otoczył je murem obronnym z czterema wieżami bramnymi: Sandomierską, Krakowską, Lubelską i Warszawską. Zbudował wodociągi. Odbudował kolegiatę św. Marcina, przekształcając nieco jej wygląd. Dzięki organizacji dwóch jarmarków w roku miasto stało się znów ważnym centrum handlowym i szybko rozwijało się. Z powodzeniem rywalizowało o palmę pierwszeństwa w ziemi sandomierskiej z królewskim Sandomierzem.
Opatów zajmował szczególne miejsce wśród innych włości kanclerza. To tu Szydłowiecki postanowił spocząć po śmierci. W odbudowanej kolegiacie dla siebie i swoich bliskich przygotował okazałe mauzoleum obejmujące kaplicą z nagrobkami i obszerną kryptą grobową. W krypcie tej składano kolejno doczesne szczątki: Ludwika Mikołaja zm. w 1525 r., Zygmunta zm. w 1527 r., samego Krzysztofa, a na koniec 14-letniej Anny zm. w 1536 r., niedoszłej małżonki księcia Mikołaja Radziwiłła zwanego Czarnym. Dziś jest ona pusta. Na początku XVIII w. wszystkie krypty w kolegiacie zostały opróżnione. Znajdujące się w nich trumny usunięto, a ludzkie szczątki zakopano we wspólnym dole na cmentarzu kościelnym. Taki los spotkał także trumny z ciałami Szydłowieckich. Niepomni zasług dla Opatowa i opatowskiej kolegiaty, członkowie kapituły nie oszczędzili doczesnych szczątek kanclerza i jego bliskich.
Ciąg dalszy już jutro.
Drugą część można przeczytać poniżej.
http://swietokrzyskie.cozadzien.pl/ostrowiec/lament-opatowski-cz-ii/47445
![Industria Kielce - SC Magdeburg [Live]](/img/2024/04/24/_min/img-1573.jpg)
